Աւա՜ղ, ապարանքի մը պէս մեծ էիր եւ շքեղ,
Ու ես երդիքներուդ սպիտակ կատարէն,
Աստղածորան գիշերներու յոյսին հետ,
Վարէն, ահեղավազ Եփրատին կ'ունկնդրէի...։
Արցունքո՜վ, արցունքո՜վ լսեցի որ աւերակ առ աւերակ,
Քու լայնանիստ պատերդ իրարու վրայ կործանեցին,
Սարսափի օր մը, կոտորածի օր մը, օր մը արիւնի...
Զքեզ եզերող պարտէզիդ ծաղկըներուն վրայ։
Ու մոխրացա՜ւ այն սենեակը կապոյտ,
Որուն որմերուն ետեւ եւ գորգերուն վրայ,
Իմ երջանիկ մանկութիւնս կը հրճուէր,
Եւ կեանքս կ'աճէր եւ հոգիս իր թեւերը կ'առնէր...
Փշրեցա՞ւ, ուրե՛մն, այն հայելին ոսկեծիր,
Որուն եթերային խորութեանը մէջ,
Երազներս, յոյսերս, սէրերս եւ կամքս կարմիր,
Տարիներով, մտածումիս հետ, ցոլացին...
Ու բակին մէջ երգող աղբիւրը մեռա՞ւ,
Ու կոտրտեցա՞ն պարտէզիս ուռին եւ թթենին.
Եւ այն առուակը որ ծառերուն մէջէն կը հոսէր,
Ցամքեցա՞ւ, ըսէ՛, ո՞ւր է, ցամքեցա՞ւ, ցամքեցա՞ւ...
Օ՜, այն վանդակին կ'երազեմ յաճախ,
Որուն մէջ գորշագոյն կաքաւս, առաւօտուն,
Արեւածագին հետ եւ վարդի թուփերուն դիմաց,
Զարթնումի Ժամուս ՝ յստակօրէն կը կարգճէր...։
Հայրենի՜ տուն, հաւատա՜ որ մահէս յետոյ
Քու աւերակներուդ սեւին վրայ, իմ հոգիս,
Պիտի գայ, որպէս տատրակ մը տարագիր,
Իր դԺբախտի երգը եւ արցունքը լալու...։
Բայց ո՜վ պիտի բերէ, ո՜վ պիտի բերէ, ըսէ՛,
Քու սրբազան մոխիրէդ ափ մը մոխիր,
Մահուանս օրը, իմ տրտում դագաղիս մէջ,
Հայրենիքս երգողի իմ աճիւնին խառնելու...։
Ափ մը մոխի՜ր աճիւնիս հետ, Հայրենի տուն,
Ափ մը մոխի՜ր քու մոխիրէդ, ո՜վ պիտի բերէ,
Քու յիշատակէ՛դ, քու ցաւէ՛դ, քու անցեալէ՛դ,
Ափ մը մոխիր... իմ սրտիս վրան ցանելու...։
Alas, you were as splendid and grand as a palace,
And from the summit of your rooftop,
Among the star-adorned night’s lights,
I listened to the torrents of the Euphrates below.
In tears, in tears, I heard that ruin among ruin
Your vast walls were overturned, one upon another,
Among the flowers of your garden that marked you.
A dreadful day, a day of carnage, a day of blood...
That blue room is now charred,
Behind whose walls and on whose carpets
My joyful childhood was enjoyed,
And my life flourished and my soul grew its wings...
Then, did my gold-framed mirror shatter?
Within whose celestial depth,
My dreams, hopes, loves and red desires,
Reflected for years, together with my thoughts...
Did the fountain singing in the court die?
Did the willow and mulberry trees split?
And that brooklet which flowed through the trees,
Did it wither? Tell me, where is it? Did it wither? Did it wither?
Oh, I often dream of that cage,
In which my gray partridge, in the morning,
Together with the sunrise and before the rose bushes,
Sang clearly during my waking hours.
Paternal home, believe that after my death,
My soul will fly over your black ruins
As an exiled turtledove,
To cry its song of misfortune and tears...
But who will bring, who will bring--tell me!--
A palm-full of ashes from your sacred ashes,
On the day of my death, to place in my coffin,
To mix with my ashes, that once sung of the fatherland...
A palm-full of ashes with my ashes, Paternal home,
Who will bring a palm-full of ashes from your ashes?
From your memory, your pain, your past,
A palm-full of ashes... to sow over my heart...
Translated from the Armenian into English by Raffi Sarkissian.
